Önce pandemi akabinde Kahramanmaraş zelzeleleri karavanlara olan ilgiyi artırdı. Uzmanlar insanların güvenlik kaygısı ile karavanlarda yaşamayı bir alternatif olarak gördüğünü söylüyor. Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Sosyoloji Kısmı Dr. Öğr. Üyesi Nihan Kalkandelen “Karavan, kök saldığınız yerden süreksiz müddetliğine uzaklaşabilme, hayatın yorgunluğuna bir mola verebilme lüksüydü. Bugün yaşadığımız kaidelerde ise karavan hayatının manası çok daha farklı. Bu kere kentin kalabalıklığından uzaklaşıp kendi konfor alanımızı kurmak değil, güvenlik duvarlarımızı inşa edebilme derdi bizi bu taşınabilir yaşantıya itmiş durumda. Eşyanın, dekorasyonun manasını yitirdiği bir sistemde yalnızca muhtaçlığımız kadar eşya ile hayatta kalmak önceliğine sahibiz.” diyerek yaşanan davranış değişimini açıklıyor.

Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Sosyoloji Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Nihan Kalkandelen, depremin akabinde temel gereksinimleri karşılamada yaşanan imkânsızlıkların, insanları, bu sorunlarla yüzleşmeyecekleri bir hayat kurgulamaya ve karavan hayatına yönlendirdiğini söylüyor. 

Mücadele toplumsaldan kişisele dönüşüyor 

Dr. Öğr. Üyesi Nihan Kalkandelen olağanüstü durumlar karşısında yeni olağanlara adapte olmaya çalıştığımızı ve hayatta kalabilmek için çaba verdiğimizi belirterek, “Her gayret toplu nitelikte olduğunda ve ortak şuurla şekillendiğinde daha kalıcı tesirler bırakabilirken, burada çabamız kişisele dönüşüyor. Kendini inançta hissetmeyen ve güvenliğinin korunacağına dair inancını yitiren insanın kendini müdafaa yolu olarak bakabiliriz bu duruma. Öte yandan herkesin kendi tahlilini üretebildiği bir yapıda toplumsallığın sürdürülmesi güçleşiyor.” dedi. 

İnsanlar betonarme binaların içinde korkuyla yaşamak istemiyor

İnsani barınma hakkının yanlış yapılanma nedeniyle gaspa uğradığına dikkat çeken Kalkandelen, “Yaşanan sarsıntının büyüklüğü ve zihinlere kazınan acı sonuçları karşısında beşerler, kendilerine hayat alanı kurma gayretinde, bir oburunun elleriyle yapılmış betonarme binaların içinde tasayla hayat sürmek yerine kendi inançlı ve dokunulmaz, yıkılmaz alanını yaratmaya tutunuyor. Bunun nedeni insani barınma hakkının yanlış yapılanma nedeniyle gaspa uğramış olması ve insanın devayı kendi teknikleriyle bulması. Lakin bu kalıcı ve tesirli bir tahlil olduğunu tartışmak gerekir.  Bundan sonra sarsıntı tehdidi altında olan herkesin karavanda yaşaması ve karavan kentlerin taşınabilir insanları olma fikri epey düşündürücü.” dedi. 

Karavan hayatın yorgunluğuna bir mola verme lüksüydü 

Karavan hayatının ayırt edici özelliklerinden bahseden Dr. Öğr. Üyesi Nihan Kalkandelen, “Karavan, kök saldığınız yerden süreksiz müddetliğine uzaklaşabilme, hayatın yorgunluğuna bir mola verebilme lüksüydü. Keyfe sıkıntı konargöçer yaşamak, ömür alanını beraberinde götürmek ve özgür hissetmek üzere bir gerçeğimiz vardı. Karavan hayatı kendi zevkimize nazaran vaktimizi planlayıp, tabiatla buluşmak için bir aracıydı. Üstelik minimalist bir ömür şekli tatmin hissimizi ya da konfor alanımızı zedelemiyordu. Bir kentte kök salmış nizamlı hayatımızı sürerken, karavan tahminen de kendi vaktini yönetebilme gücünü bize verdiği için cazipti.” kelamlarıyla devam etti. 

İhtiyacımız kadar eşya ile hayatta kalmak önceliğine sahibiz 

Bugün yaşadığımız kuralların değiştiğini söyleyen Kalkandelen, “Karavan hayatının bu kere manası çok daha farklı. Bu sefer kentin kalabalıklığından uzaklaşıp kendi konfor alanımızı kurmak değil. Yıkılma riski olmayan güvenlik duvarlarımızı inşa edebilme tasası bizi bu taşınabilir yaşantıya itmiş durumda. Eşyanın, dekorasyonun manasını yitirdiği bir nizamda yalnızca gereksinimimiz kadar eşya ile hayatta kalmak önceliğine sahibiz.” dedi. 

Bireysel bir tercih değil, mecburi nitelikli ferdî bir hayat

Kalkandelen, sarsıntının akabinde yaşanan elektrik kesintileri, ısınma sorunları, temel muhtaçlıkları karşılamada yaşanan imkânsızlıklar, insanları, karavan yuvalarında bu sorunlarla yüzleşmeyecekleri bir hayatı kurgulamaya yönelttiğini söyleyerek “Deprem korkusunu bir nebze olsun dindiren bu durum insanları kendi köşesinde, kendini kurtarabileceği ya da kendi ömrünü garantileyebileceği bir alana itiyor. Bu durum da insanın doğayı ve etrafını rasyonel bakış açısıyla gözlemleyip değerlendirmesinin diğer bir versiyonu. Tabiat ve tabiattan gelen afetler karşısında edilgen bir durumda kalmak yerine, sorgulayan ve bu doğrultuda tecrübeler yaşamayı, teşebbüslerde bulunmayı tercih eden insanın etken tavrı çıkıyor karşımıza. Bu etken tavır tek başına keyfi, ferdî bir tercih değil, mecburi nitelikli ferdî hayatta kalma gayreti. Herkesin bu kişisel uğraşı farklı bir toplumsal şuur ortaya koyuyor aslında ancak bu defa çıkış yolu birbirinden bağımsız, gayesi ortak nitelikte. Zelzeleyle yaşama gerçeğimizi kabullenip planlı tahlilleri toplum şuuruyla üretebilmiş olsaydık, böylesi plansız kişisel tahlillere gereksinimimiz olmayacaktı.” değerlendirmesini yaptı. 

Birbirine bağlı alakalarla şekillenen toplum nizamımız yerini taşınabilir hayata bırakıyor

“Toplumsal yapıyı etkileyen bir dönüşüm süreciyle karşı karşıyayız ve bu dönüşüm en temel toplumsallaştırma ortacısı olan aileden başlıyor. Kimi aileler konutlarına hırsız girdiği için, bazıları ise kiralara gelen artırımlar yüzünden karavan hayatını tercih ediyor.” diyen Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Sosyoloji Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Nihan Kalkandelen kelamlarını şöyle tamamladı: “Yerleşik hayata geçtiğimiz periyotlardaki kalabalık geniş aileler, birbirine bağlı münasebetlerle şekillenen toplum sistemimiz yerini taşınabilir hayata bırakıyor. Köklerimizi söküp birbirimizden ayrışmaya başlıyor üzereyiz. Ama öteki taraftan bu durum toplumsal bir seferberlik halinin habercisi olarak kıymetlendirilebilir. Bağımsızlaşmaya, kişiselleşmeye başlasak da güçlü kalmayı öğreneceğimiz bu çaba bize yine bir bütün olarak hareket etme kabiliyeti kazandıracak ve bu evvel aileden başlayıp tüm topluma yayılan bir tesir yaratacak tahminen de…” 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı